Obchody Chińskiego Nowego Roku
Obchodzony na całym świecie początek Chińskiego Nowego Roku wyznaczany jest przez kalendarz księżycowy, a tradycyjne obchody trwają co najmniej 15 dni. Rozpoczyna się w styczniu lub lutym, wraz z nowiem księżyca, a kończy się w pełni. Obchody Chińskiego Nowego Roku to najważniejsze święto dla Chińczyków. Jest długie i ma bogaty program. W samych Chinach przerwa świąteczna trwa oficjalnie tylko 3 dni, ale tradycyjnie i wszędzie poza Chinami, obchody Nowego Roku to okres od dwóch tygodni do miesiąca.
Skąd się wzięło to święto?
Za czasów dynastii Shang, kiedy składano ofiary bogom na koniec starego i początek nowego roku. Chyba w tym momencie wypada sięgnąć do skarbnicy chińskich legend. Słowo Nian we współczesnym języku chińskim oznacza słowo „rok”. Nie było tak zawsze. Pierwotnie była to nazwa potwora, który polował na ludzi tuż po nadejściu zimy. Pewnego dnia pojawił się stary człowiek (później okazało się, że był to bóg, który przyszedł ludziom z pomocą), który zaoferował potworowi możliwość połknięcia wszystkich drapieżników zamiast ludzi. Nian oczywiście przystał na propozycję. Ludzie odetchnęli z ulgą. Odtąd nie musieli obawiać się już o własne życie, a przy okazji Nian pozbył się z pobliża siedlisk ludzkich innych groźnych drapieżników. Przed opuszczeniem ludzi stary człowiek, ten sam, który cwanie pokierował ruchami smoka, powiedział, aby na koniec każdego roku przystrajano okna i drzwi czerwonym papierem.
Inna legenda, zbieżna do pierwszej, mówi także o Nian. Z tą różnicą, że w tej wersji z bestią uporali się sami ludzie. Pewnej zimy stwór wkradł się do wioski. Mieszkańcy byli tą okoliczność przygotowani doświadczeniem poprzednich lat. Wszędzie porozwieszano czerwony papier, zapalono wszystkie światła i robiono hałas (stąd dzisiejsze fajerwerki podczas obchodów Święta). Od tamtego momentu, aby uczcić zwycięstwo nad Nianem, ludzie co roku świętowali.
Przygotowania do Święta Wiosny rozpoczynają się już na początku ostatniego miesiąca starego roku. W ósmy dzień tego miesiąca cała rodzina przystępuje do generalnych porządków w domu, celem wygnania zeń złych duchów. Tego dnia spożywa się tradycyjnie słodką zupę ryżową zwaną laba. 23 dnia ostatniego miesiąca roku uroczyście żegna się domowego lt boga kuchni, który odchodzi zdać coroczny raport przed Nefrytowym Cesarzem. Wieczorem urządzana jest suta wieczerza złożona ze słodkich dań, a usta posążku boga kuchni smaruje się miodem. Następnego dnia rozpoczynają się właściwe przygotowania do święta – zakupy, przygotowywanie prezentów a także oklejanie drzwi wejściowych obrazkami noworocznymi nianhua. W dobrym zwyczaju jest oddać w tych dniach długi.
WIGILIA
Wigilia Nowego Roku Chińskiego (Chu Xi Jie) to dzień, w którym od rana zjeżdżają do domu wszyscy członkowie rodziny i pomagają w przygotowaniu jedzenia. Do najważniejszych potraw, które w wigilię Chińskiego Nowego Roku podane być muszą (i najlepiej jeśli są wspólnie przyrządzone), należą pierożki Jiao Zi. Uważa się, że pierożki Jiao Zi przynoszą szczęście i bogactwo, ponieważ ich kształt półksiężyca przypomina Yuan Bao – sztabki złota w kształcie łódeczek, będące przez wieki chińską walutą. Pierożki te są na ogół wypełnione nadzieniem mięsno-kapuścianym. Im więcej się ich zje, tym więcej szczęścia i pieniędzy się będzie mieć w kolejnym roku. Dodatkowo, do jednego pierożka wkłada się czasem monetę i osoba, która na nią trafi może liczyć na szczęście podwójne.
Po kolacji
Po kolacji, czas na gry i zabawy, także gry w karty, pokera, nawet hazard. Składane są życzenia i wręczane prezenty (choć w wielu domach prezenty wręcza się dopiero po północy, formalnie już w Nowy Roku). Nikt nie kładzie się spać. Wszyscy, nawet dzieci , są na nogach do rana. W końcu trzeba zachować czujność – Nian nie śpi, jeszcze nie został wygnany, może gdzieś się czaić. Dlatego jest głośno i palą się wszystkie światła.
Teraz czas na ŻYCZENIA NOWOROCZNE – są bardzo ważne i mają kilka tradycyjnych wersji. Te najbardziej popularne to:
- GONG XI FA CAI! „Gratulacje i wszystkiego najlepszego” albo „Gratuluję i życzę bogactwa”
- XIN NIAN KUAI LE! „Bądź szczęśliwy i bogaty”
- ZHAO CAI JIN BAO! „Pieniądze, chodźcie do nas”
Prezenty
Prezenty z okazji Nowego Roku należą się wszystkim, ale szczególnie wyróżniane są dzieci, osoby stanu wolnego oraz seniorzy. Otrzymują tradycyjne czerwone koperty z pieniędzmi – Hong Bao. Dzieci są nimi obdarowywane przez dziadków i rodziców, panny i kawalerowie otrzymują koperty Hong Bao od tych członków rodziny, którzy są już po ślubie. Przekazywanie pieniędzy i wspominanie ich we wszystkich niemal życzeniach i świątecznych zwrotach grzecznościowych odzwierciedla chiński stosunek do pieniędzy. Jest on ze wszech miar pozytywny. Według Chińczyków, pieniądze przynoszą szczęście, a przynajmniej jego osiągnięciu bardzo sprzyjają. Dlatego też te umieszczane w czerwonych kopertach Hong Bao określane są jako pieniądze szczęścia. Do kopert dla dzieci dołącza się karteczki z życzeniami postępów w nauce.
Pierwszy dzień nowego roku…
Rozpoczyna się wcześnie, już po północy. Po kolacji wigilijnej, rodzinnych grach i zabawach, o północy rozpoczynają się obrzędy religijne. Odbywa się ceremonia Ying Shen – powitanie bogów. Na domowych ołtarzykach składane są ofiary z owoców i słodyczy. Palą się kadzidełka. Wszyscy są odświętnie ubrani. Domowe bóstwa także otrzymują nowe wizerunki. Tymczasem na ulicach zaczyna się fajerwerkowa kanonada. Sztuczne ognie, petardy, walenie w bębny …tam, gdzie jest to dozwolone.
W pierwszy dzień Nowego Roku odbywają się słynne na cały świat parady i korowody, a w nich tańce smoków oraz najbardziej znany taniec lwa - Wu Shi.